Birikenler

Yaz mevsimiyle birlikte her yıl tekrarladığım alışkanlıklarımdan biri de kapsamlı bir temizliktir. Hem yorucu hem rahatlatıcı hem de düşündürücü bir süreçtir bu. Özellikle temizlik yaptığım alan, zihinsel açıdan da toparlanmama yardımcı oluyor.

Geçtiğimiz günlerde bir arkadaşım, 2011’den kalma bir gençlik dergisini sosyal medya hesabında paylaştı. Ne olduğunu görür görmez hemen anladım. O da benim gibi bu dönemlerde temizlik yapar; belli ki eski eşyalarını karıştırırken bu dergiye rastlamış. Üzerine konuşup birlikte gülümsedik.

Tabii aynı istek bende de tekrar cereyan etti. Birkaç gün sürecek bir ayıklama ve düzenleme sürecine başladım. Bu kez hem fiziksel hem dijital alanlarda temizlik yapıyorum. Daha önce bu konular hakkında ayrı ayrı yazmıştım ama şimdi ikisini birlikte ele almak ve uygulamak istiyorum.

Photo by Zack Yeo on Unsplash

Temizlik hastası sayılmam ama kafama koyduğumda elimdeki işi bırakıp pat diye etrafı toplamaya başlarım. Gündelik işlerin haricinde bunu her daim yapma gereksinimi duymadığım bazı konular var elbette. Bunlardan ilki kitaplığımı içeriyor.

Ara sıra yeri ve sayısı değişen kitaplar, yıl içerisinde bir orada bir burada karşıma çıkıyor. Kitaplar için hiçbir zaman yeterince raf yoktur; bu durum adeta kendine has bir fizik yasası gibidir. Bunların temizlenmesi, havalandırılması, yeniden düzenlenmesi yapılmalı. Düzenleme yapılırken neye göre sıraya dizileceği de hep bir dert konusu. Herkesin kendini iyi hissettiği bir sıralaması oluyor mutlaka.

Kitaplar görece kolay lokma olsa da, onların dışındaki her türlü kırtasiye ürünü araç gereçlerin de yerleştirilmesi bir o kadar zor. Ne zaman, nerede kullanılacağı bilinmeyen bir çok eşyanın saklanması da can sıkıcı olabiliyor ama neyse ki ıvır zıvırları sıkıştırdığımız çekmecelerimiz var.

---

Bir de, tıpkı arkadaşımın örneğinde olduğu gibi, anılarımızı sakladığımız ama nadiren açtığımız kutularımız vardır.

Burada iş, fiziksel yapısının ötesine varıyor elbette. Duygusal bir çağrışım kendine yer bulunca, buna göre hareket ettiğimiz zamanlar oluyor. Geçmişle alakalı önemli saydığımız birçok nesne bazen çöpü boylayabiliyor. Bu temizlik işini kaç yıldır yapıyorum bilmiyorum ama bana kalırsa böyle de olmalıdır. Bazen anılar zihinlerde kalmalıdır. Hatta bazıları oradan bile uçmalıdır.

Bunun için fiziksel olarak tutunduğumuz eşyaları da kendimizden ayırmalıyız. Gizli saklı bir köşedeki kutuda kalsalar bile, o kutuyu tekrar açtığımızda benzer şekliyle canlanabilirler. Bu yüzden kendinize bir iyilik yapın: artık önemini yitirmiş eşyalardan kurtulun. Geriye dönüp baktığınızda pişman olmuyorsunuz—tecrübeyle sabit.

Odamızı toparladık, kitaplarımız bakımlı ve düzenli, diğer şeyler de şimdilik yerinde görünüyor. Eskileri de bir kenara bıraktık, kalan güzel anılarla devam ettik. Sıra geldi muhtemelen daha zor ve yorucu kısma. Bana kalırsa bunu başka gün, sakin kafayla yapmak daha iyi.

Photo by Shutter Speed on Unsplash

İşin son kısmını dijital bağlamda ele alacağız.

Herkesin kendine özgü bir dijital koleksiyonu vardır, kullandığı platforma göre değişir bu. Bazen resimleri, fotoğrafları kaydettiğiniz listelerimiz oluyor. Dönüp baktıklarımızın sayısı muhtemelen sıfır. Ama onları toplamayı seviyoruz. Başka bir platformda sürüsüne bereket şarkı listelerimiz var. Çoğunu kim bilir ne zaman dinleyeceğiz belli değil ama yine de dursun, belki günü gelir. Öte yandan izlemediğimiz ama “kesinlikle bir gün” lazım olacak videolar, yazılar, şeyler var. Şey diyorum çünkü bir sürüler, farklı farklılar ve bizlere özgüler.

Sık kullandığınız platformu seçin. Ona zaman ayırın. Topladığınız ve arşivlediğiniz tüm bu şeyleri ya anlık olarak tüketin ya da silin. En iyi ihtimalle, süzgeçten geçirin.

Bunu yapmanın en güzel yöntemlerinden biri, olaya tüm ciddiyetimizle yaklaşmamızın yanı sıra, bazı sorular sormaktan geçiyor bana kalırsa. Ve bunu, sadece dijitaldeki temizliklerimiz için değil, başlangıçta yer verdiğim birçok nesne için de sağlayabiliriz:

• “Şu anda buna ihtiyacım var mı?”

• “Bunu ve benzerlerini belli bir kategoride toparlayabilir miyim?”

• “Bunları silecek/atacak olursam bir kaybım olur mu?”

• “Bir nedenden ötürü gerekirse veya pişman olursam tekrar bulabilir miyim?”

• “Bunun yerine yenisi veya iyisi koyulabilir mi? Neden elde tutuyorum?”

• “Tükettiğimde bana bir fayda sağlar mı?”

Sorular hepsi için tek tek uygulanabilir olmasa da, kafanızda belli başlı yönlendirmeler yapması adına kullandığım sorgulamalarımdan birkaçını paylaşmak istedim. Eminim ki, sizlerin de kullandığı veya verimli bulabileceği bazı başka sorular vardır. Paylaşarak katkıda bulunabilirsiniz.

---

Bir şeyleri elde etme arzusu bizi iyi hissettiriyor. Bu herhangi bir şey olabilir, nesneyle sınırlandırmaya gerek yok. Bir videoyu sonradan oynatacağımızın düşüncesi, videonun bir kısmını izlemiş gibi olmamızı ve konusu hakkında kısmen de olsa fikrimiz olmasını sağlayabilir. Yalancı bir doygunluk adeta.

Eski bir arkadaştan kalan hatıra eşya, onunla bağ kurduğumuz hissini verebiliyor. Belki de o kişi artık bambaşka biridir veya o eşya onun tarafında hiçbir anlam ifade etmiyordur. Ama o eşya bizim ona atadığımız his ve düşüncelerle değerlidir. Bu eşyalarla sahte bir bağ kuruyor olabiliriz.

Yapılacaklar listesine eklediğimiz her bir madde, o süreçte sırtımıza bir yük bindirip kamburlaşmamıza neden olabilir. Onların altında ezilmiş hissederiz, bunalırız ve psikolojik açıdan etkileniriz. Belki de her şeyi bir arada tutmaya çalışmak ve her ayrıntıyı düşünmek, sandığımızdan daha yıpratıcıdır.

Veyahut tam tersi, tüm bu anı yığınları o dönem sizi iyileştiren bir etki yaratıyordur. Toparlanmanıza yardımcı oluyordur.

Dürüst olmak gerekirse, duruma olumlu ya da olumsuz bakmak yine bizlerde bitiyor. Sonuçta her şey, onlara yüklediğimiz anlamlarla varlık kazanıyor. Ancak lineer yaşantımız gelecek odaklı ve geçmişe tümüyle bağlı kalamayız. Önümüzü görebilmek için geçmişin yığınlarını devirebilmeli, kabuğumuzu kırmak için bazı şeylerden vazgeçmeyi göze alabilmeliyiz.